Als je stress hebt, maakt je lichaam stresshormonen aan, vooral adrenaline en cortisol. Deze hormonen zorgen dat je lichaam in een vecht-of-vlucht-of-bevries-stand komt. Je hart klopt sneller, je ademhaling versnelt, je spieren spannen zich aan en je bent extra alert. Dat is handig bij een toets of wedstrijd, maar niet als je die stress voortdurend in het dagelijks leven ervaart. Als stress lang aanhoudt, spreken we van chronische of toxische stress. De stresshormonen blijven actief en dat is slecht voor je gezondheid. Je lichaam raakt uit balans.
Wat gebeurt er in je lichaam bij chronische stress?
Chronische stress kan:
- je slaap verstoren
- je weerstand verlagen
- invloed hebben op je stofwisseling, hormonen en groei
Klachten die je kunt krijgen zijn bijvoorbeeld:
- langdurige vermoeidheid
- hoofdpijn of buikpijn (link naar hoofdpijn of buikpijn Cyberpoli)
- spierpijn of spanning in je lijf
- hartkloppingen of hoge bloeddruk
- vaker ziek worden door een lagere weerstand
- problemen met plassen en poepen
- problemen met eten en drinken
Als stress blijft, raakt je lichaam uitgeput. Je voelt je dan moe, slap of ziek, zonder dat medicijnen je kunnen helpen.
Wat gebeurt er in je brein door stress?
Je hersenen zijn altijd in ontwikkeling, zeker als je jong bent. Chronische stress beïnvloedt belangrijke hersengebieden:
- De prefrontale cortex die je altijd helpt bij plannen, concentreren en keuzes maken. Bij stress werkt dit minder goed. Je vergeet sneller dingen en bent sneller afgeleid, verliest overzicht en reageert soms heftiger dan je wilt.
- De amygdala werkt als het alarmcentrum van je brein. Bij stress wordt dit gebied overactief. Daardoor voel je je sneller angstig, boos of opgejaagd.
- De hippocampus is belangrijk voor je geheugen en leren. Te veel cortisol kan zorgen dat dit gebied minder goed werkt, waardoor leren moeilijker wordt.
Door chronische stress denk je minder rustig na en reageer je vaker en sneller vanuit je gevoel. Je hebt een korter lontje en maakt sneller keuzes waar je later spijt van hebt zoals bijvoorbeeld geld uitgeven dat je niet hebt of afspraken vergeten. (Lees meer hierover in het interview met Michel van Vliet. Link naar het interview.)
Mentale gevolgen van stress
Stress beïnvloedt je lichaam en je brein en daardoor ook hoe je je voelt.
Je kunt:
- sneller boos, bang of verdrietig worden
- moeite hebben met concentreren en onthouden
- veel piekeren of slecht slapen
- je somber voelen of minder zelfvertrouwen hebben
- je terugtrekken of juist te veel over je grenzen gaan
- meer kans hebben op angst of depressie
Voor mensen met een chronische ziekte is de kans op stress extra groot, bijvoorbeeld door zorgen over hun gezondheid of toekomst.